Đoàn Khắc Xuyên - “Văn hóa” đổ lỗi

<div class="boxleft300"><img
src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjz2gU0hvF4QhPP55u9pJ0nHn9Jd1pxdDzUrZgUiHsNHoGMeNPlkFRvCNepIWfrQ5QzNawn3F6q0olxMOaBo__6S-AQz3FEVIsq5EN-SDEeBTy2kNPZ3UMIe0a17MpC_mc8NwDQb1bRSlNh/s1600/60571_doloi_200.jpg"
/><div class="textholder"></div></div>Công thì vơ vào mình; tội lỗi
thì đổ cho người khác, cho tập thể, cho nguyên nhân khách
quan, cho việc chấp hành sự phân công của tổ chức - đó
chẳng phải là điều gì mới mẻ mà là thói quen thường thấy
ở một số người, đặc biệt là người trong giới quan chức
nhà nước.

Nhưng có vẻ như từ hồi có câu chuyện về "lỗi của cậu
đánh máy" khi đưa tin sai về hoạt động của quân đội Trung
Quốc ở biển Đông của một trang web nọ thì căn bệnh (hay
như nhiều người nói là "văn hóa") đổ lỗi tỏ ra ngày
càng phổ biến hơn trong giới quan chức nước ta. Từ những
sự cố liên tục gây chết người trong tiêm chủng cho đến
vỡ đập thủy điện, ngập lụt ở đô thị..., người ta luôn
tìm ra "thủ phạm" - trừ chính mình ra - để đổ thừa:
lỗi là ở vaccin, lỗi là ở quy trình (vì đã làm "đúng quy
trình"), lỗi là ở thời tiết, do trời mưa nhiều...

Mới nhất là sự cố nghiêm trọng lần đầu tiên xảy ra ở
Việt Nam và chưa từng có trong ngành hàng không thế giới: sân
bay Tân Sơn Nhất hôm 20-11 mất điện khiến hoạt động tê
liệt trong khoảng một tiếng rưỡi đồng hồ, FIR Hồ Chí Minh
mất quyền điều hành bay, hàng chục máy bay lơ lửng trên
không mà không liên lạc được với đài không lưu. Tính chất
nghiêm trọng như thế nào, chắc ai cũng hình dung được. Và
thế là, để chạy tội trước công luận, bắt đầu một màn
đổ lỗi: ông Đoàn Hữu Gia, Phó tổng giám đốc Tổng công ty
Quản lý bay Việt Nam (VATM), nói "con người còn có lúc ốm
đau, thiết bị có lúc thế này thế khác"; ông Cục trưởng
Cục Hàng không Lại Xuân Thanh thì cho rằng đó là chuyện
"bất khả kháng". Cho mãi đến hôm 24-11, sau khi Bộ trưởng
Giao thông Vận tải Đinh La Thăng họp với các cơ quan liên quan
thì mới chính thức xác định lỗi là do con người và một
tổ điều tra đã được thành lập, mặc dù trước đó hai
nhân viên kíp trực điện nguồn đã bị đình chỉ công tác
để điều tra. Ông bộ trưởng cũng yêu cầu phải rà soát,
đánh giá lại cả chất lượng nguồn nhân lực của VATM từ
lãnh đạo đến nhân viên, những nhân viên năng lực yếu kém
phải chấm dứt hợp đồng, và lãnh đạo của VATM phải kiểm
điểm làm rõ trách nhiệm về sự cố.

Thực ra chối tội, đổ lỗi là một phần của bản chất yếu
đuối của con người. Đến như Phêrô, môn đồ của Chúa,
biết rõ thầy của mình là Chúa mà còn sợ hãi chối mình là
môn đồ nữa là! Nhưng mặt khác, tính trung thực, dám làm dám
chịu trách nhiệm, biết dũng cảm nhận lỗi khi làm sai, cũng
là một phẩm chất cao quý luôn được đề cao. Vả chăng, có
dũng cảm nhận lỗi thì mới có đủ dũng cảm và quyết tâm
để sửa sai, để trong tương lai không lặp lại sai lầm cũ.
Biết vậy, nhưng với không ít người, điều đó xem ra quá
khó, nhất là với giới quan chức, khi mà sự thăng tiến, cái
ghế phụ thuộc vào thành tích (thật và giả) của họ.

Mặt khác, xu hướng đổ lỗi luôn đi cùng xu hướng vơ vào
mình thành tích của người khác, không phải của mình, như hai
mặt của cùng một căn bệnh. Như một công trình mà nhiều
địa phương, hội đoàn cùng đưa vào báo cáo thành tích của
mình. Như khai báo gian dối để được phong danh hiệu này, cấp
phát chế độ sinh hoạt kia. Đó là căn bệnh thiếu trung thực.

Chỉ có thể hạn chế căn bệnh, hạn chế cái "văn hóa"
đổ lỗi này khi ngay từ nhỏ, từ trong gia đình cho đến trong
nhà trường, mỗi đứa trẻ được giáo dục về lòng tự
trọng và tính trung thực, không bao giờ lấy của người khác
làm của mình, mặt khác làm sai thì biết dũng cảm nhận lỗi.
Có như vậy, khi ra đời, những con người trưởng thành mới
biết hành xử đúng và có đủ sức mạnh tinh thần để nhận
lỗi mà không đổ thừa cho ai, cho cái gì khác. Và bộ máy công
quyền, bộ máy công chức cũng phải biết kiên quyết không
chấp nhận thói quen đổ thừa, dám mổ xẻ những yếu kém,
khuyết tật của bộ máy và chỉ rõ trách nhiệm cá nhân của
những con người cụ thể trước mỗi vụ việc.

Chỉ khi làm được điều đó, bộ máy công quyền mới được
người dân tín nhiệm, tin tưởng.

***********************************

Entry này được tự động gửi lên từ trang Dân Luận
(https://www.danluan.org/tin-tuc/20141128/doan-khac-xuyen-van-hoa-do-loi),
một số đường liên kết và hình ảnh có thể sai lệch. Mời
độc giả ghé thăm Dân Luận để xem bài viết hoàn chỉnh. Dân
Luận có thể bị chặn tường lửa ở Việt Nam, xin đọc
hướng dẫn cách vượt tường lửa tại đây
(http://kom.aau.dk/~hcn/vuot_tuong_lua.htm) hoặc ở đây
(http://docs.google.com/fileview?id=0B_SKdt9lFNAxZGJhYThiZDEtNGI4NC00Njk3LTllN2EtNGI4MGZhYmRkYjIx&hl=en)
hoặc ở đây (http://danluan.org/node/244).

Dân Luận có các blog dự phòng trên WordPress
(http://danluan.wordpress.com) và Blogspot (http://danluanvn.blogspot.com),
mời độc giả truy cập trong trường hợp trang Danluan.org gặp
trục trặc... Xin liên lạc với banbientap(a-còng)danluan.org để
gửi bài viết cho Dân Luận!

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét